Matura 2018 - IV etap edukacyjny - zakres podstawowy.

Zaczniemy od powtórki klasy pierwszej czyli zakresu podstawowego, gdzie mieliśmy do czynienia z chemią ogólną. (powtórki gimnazjum nie będziemy tutaj robić ponieważ daliście się poznać jako osoby, które z tymi wiadomościami nie mają problemów - gdyby jednak ktoś miał pytania to zapraszam do rozmowy)

Na początek szczegółowy zakres materiału, który musicie umieć do matury:

1. Materiały i tworzywa pochodzenia naturalnego.

Uczeń:

1) bada i opisuje właściwości SiO2; wymienia odmiany SiO2 występujące

w przy rodzie i wskazuje na ich zastosowania;

2) opisuje proces produkcji szkła; jego rodzaje, właściwości i zastosowania;

3) wymienia surowce do produkcji wyrobów ceramicznych, cementu,

betonu;

4) opisuje rodzaje skał wapiennych (wapień, marmur, kreda), ich właściwości

i zastosowania; projektuje wykrycie skał wapiennych wśród

innych skał i minerałów; zapisuje równania reakcji;

5) zapisuje wzory hydratów i soli bezwodnych (CaSO4, (CaSO4)2 · H2O

i CaSO4 · 2H2O); podaje ich nazwy; opisuje różnice we właściwościach

hydratów i substancji bez wodnych; przewiduje zachowanie się hydratów

podczas ogrzewania i weryfikuje swoje przewidywania poprzez

doświadczenie; wymienia zastosowania skał gipsowych; wyjaśnia

pro ces twardnienia zaprawy gipsowej (zapisuje odpowiednie

równanie reakcji);

6) wyjaśnia pojęcie alotropii pierwiastków; na podstawie znajomości budowy

diamentu, grafitu i fullerenów tłumaczy ich właściwości i zastosowania.

2. Chemia środków czystości.
Uczeń:

1) opisuje proces zmydlania tłuszczów; zapisuje (słownie) przebieg tej

reakcji;

2) wyjaśnia, na czym polega proces usuwania brudu, i bada wpływ twardości

wody na po w stawanie związków trudno rozpuszczalnych; zaznacza

fragmenty hydrofobowe i hydrofilowe we wzorach cząsteczek

substancji powierzchniowo czynnych;

3) tłumaczy przyczynę eliminowania fosforanów(V) ze składu proszków

(proces eutrofizacji);

4) wskazuje na charakter chemiczny składników środków do mycia

szkła, przetykania rur, czyszczenia metali i biżuterii w aspekcie zastosowań

tych produktów; stosuje te środki z uwzględnieniem zasad

bezpieczeństwa; wyjaśnia, na czym polega proces usuwania zanieczyszczeń

za pomocą tych środków;

5) opisuje tworzenie się emulsji, ich zastosowania; analizuje skład kosmetyków

(na pod stawie etykiety kremu, balsamu, pasty do zębów

itd.) i wyszukuje w dostępnych źródłach informacje na temat ich działania.

3. Chemia leków. Chemia w kuchni.
Uczeń:

1) tłumaczy, na czym mogą polegać i od czego zależeć lecznicze i toksyczne

właściwości substancji chemicznych (dawka, rozpuszczalność

w wodzie, rozdrobnienie, sposób przenikania do organizmu) aspiryny,

nikotyny, alkoholu etylowego;

2) wyszukuje informacje na temat działania składników popularnych leków

(np. węgla aktywowanego, aspiryny, środków neutralizujących

nadmiar kwasów w żołądku);

3) wyszukuje informacje na temat składników napojów dnia codziennego

(kawa, herbata, mleko, woda mineralna, napoje typu cola)

w aspekcie ich działania na organizm ludzki;

4) opisuje procesy fermentacyjne zachodzące podczas wyrabiania ciasta

i pieczenia chleba, produkcji wina, otrzymywania kwaśnego mleka,

jogurtów, serów; zapisuje równania reakcji fermentacji alkoholowej

i octowej;

5) wyjaśnia przyczyny psucia się żywności i proponuje sposoby zapobiegania

temu procesowi; przedstawia znaczenie i konsekwencje stosowania

dodatków do żywności w tym konserwantów.

4. Chemia gleby.
Uczeń:

1) tłumaczy, na czym polegają sorpcyjne właściwości gleby; opisuje

wpływ pH gleby na wzrost wybranych roślin; planuje i przeprowadza

badanie kwasowości gleby oraz badanie właściwości sorpcyjnych

gleby;
2) podaje przykłady nawozów naturalnych i sztucznych, uzasadnia potrzebę ich stosowania;
3) wymienia źródła chemicznego zanieczyszczenia gleb oraz podstawowe

rodzaje zanieczyszczeń (metale ciężkie, węglowodory, pestycydy,

azotany);

4) proponuje sposoby ochrony gleby przed degradacją.

5. Paliwa – obecnie i w przyszłości.
Uczeń:

1) podaje przykłady surowców naturalnych wykorzystywanych do uzyskiwania

energii (bezpośrednio i po przetworzeniu);

2) opisuje przebieg destylacji ropy naftowej i węgla kamiennego; wymienia

nazwy produktów tych procesów i uzasadnia ich zastosowania;

3) wyjaśnia pojęcie liczby oktanowej (LO) i podaje sposoby zwiększania

LO benzyny; tłumaczy, na czym polega kraking oraz reforming, i uzasadnia

konieczność prowadzenia tych procesów w przemyśle;

4) proponuje alternatywne źródła energii – analizuje możliwości ich

zastosowań (biopaliwa, wodór, energia słoneczna, wodna, jądrowa,

geotermalne itd.);

5) analizuje wpływ różnorodnych sposobów uzyskiwania energii na

stan środowiska przy rod niczego.

6. Chemia opakowań i odzieży.
Uczeń:

1) podaje przykłady opakowań (celulozowych, szklanych, metalowych,

sztucznych) stosowanych w życiu codziennym; opisuje ich wady i zalety;

2) klasyfikuje tworzywa sztuczne w zależności od ich właściwości (termoplasty

i duroplasty); zapisuje równania reakcji otrzymywania PVC;

wskazuje na zagrożenia związane z gazami powstającymi w wyniku

spalania się PVC;

3) uzasadnia potrzebę zagospodarowania odpadów pochodzących

z różnych opakowań;

4) klasyfikuje włókna na naturalne (białkowe i celulozowe), sztuczne

i syntetyczne, wskazuje ich zastosowania; opisuje wady i zalety; uzasadnia

potrzebę stosowania tych włókien;

5) projektuje doświadczenie pozwalające zidentyfikować włókna białkowe

i celulozowe, sztuczne i syntetyczne.